Γιατρέ μπήκαμε για καλά στο καλοκαίρι και τόσο οι άδειες όσο και οι αποδράσεις τα weekends ειναι προ των πυλών. Έτσι λοιπόν αποφάσισα να σου γνωρίσω το χωριό μου. Τα Στύρα Ευβοίας.
Τοποθεσία
Τα Στύρα είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό, κτισμένο αμφιθεατρικά μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο (μέρος του οποίου κατατράφηκε με τις περσυνές φωτιές της Ευβοιας αλλα ευτυχώς το χωριό παραμένει πανέμορφο). Βρίσκεται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων περίπου βορειοανατολικά της Καρύστου και 90 χιλιομέτρων περίπου νοτιοανατολικά της Χαλκίδας. Τα Στύρα αποτελούν ενιαία γεωγραφική σύνθεση με το επίνειο τους, τα Νέα Στύρα, που βρίσκονται σε μικρή απόσταση.Πως πάω εκεί;
Οδικώς απο Χαλκίδα (96 χλμ) ή με Ferry Boat απο την Αγ. Μαρίνα. Η διαδρομή με το ferry διαρκεί 45-50 λεπτά
Ιστορία του χωριού
Η πρώτη γραπτή αναφορά σχετικά με τα Στύρα γίνεται από τον Όμηρο, στην Ιλιάδα, στον νηών κατάλογο, όπου καταγράφεται η συμμετοχή της πόλης, μαζί με τις άλλες ευβοϊκές, στην εκστρατεία κατά της Τροίας, υπό τις διαταγές του Ελαφήνορα. Η αρχαία ελληνική ιστοριογραφία, ειδικότερα ο Ηρόδοτος, κατατάσσει τους κατοίκους των Στύρων στο προελληνικό ινδοευρωπαϊκό φύλο των Δρυόπων.
Η συγκριτιστική γλωσσολογία στα τέλη του 19ου αιώνα θέλησε να ταυτίσει ετυμολογικά την προέλευση του τοπωνυμίου Στύρα με τη θεά των Φοινίκων Αστάρτη (Αστυρα) και την εγκατάσταση στην περιοχή εμπορικού σταθμού από τη Φοινίκη, γεγονός που σήμερα έχει απορριφθεί. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι η ονομασία «Στύρα» προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη «Στούρα», που φανερώνει ταύρο, βόδι και η οποία επεκράτησε γύρω στον 9ο π.Χ. αιώνα.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Περσών κατά της Ελλάδας το 490 π.Χ., τα Στύρα κατακτήθηκαν από τα στρατεύματα του Πέρση στρατηγού Δάτη. Στο σημερινό νησάκι Στύρα, την αρχαία Αιγίλεια, οι Πέρσες, πριν από τη μάχη του Μαραθώνα, μετέφεραν τους αιχμαλώτους Ερετριείς. Κατά τη δεύτερη περσική εκστρατεία κατά των Ελλήνων οι Στυριείς συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα κατά των στρατευμάτων του Ξέρξη με δυο τριήρεις και πεζοπόρο τμήμα που μετείχε στη μάχη των Πλαταιών το 479 π.Χ.
Η πόλη συμμετέχει μαζί με τις υπόλοιπες ευβοϊκές στην Αθηναϊκή Συμμαχία από το 477 π.Χ. Κατά τη διάρκεια της Σικελικής εκστρατείας το 415 π.Χ. στα πλαίσια της δεύτερης φάσης του Πελοποννησιακού πολέμου οι Στυριείς λαμβάνουν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Αθηναίων. Φαίνεται ότι στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα τα Στύρα τίθενται υπό την κυριαρχία της Ερέτριας, αφού οι επιγραφικές μαρτυρίες της εποχής τα αναφέρουν σαν ερετριακό χώρο. Στη διάρκεια του Λαμιακού πολέμου, το 322 π.Χ., ανάμεσα στους Μακεδόνες του Αντίπατρου και τους Αθηναίους τα Στύρα συμμάχησαν με τους πρώτους και για το λόγο αυτό καταστράφηκαν από τα στρατεύματα του Αθηναίου στρατηγού Λεωσθένη.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Εύβοια ο οικισμός των Στύρων βρίσκεται στη σημερινή του θέση, στη σκιά του κάστρου των Αρμένων ή Λαρμένων, που τα ερείπιά του σώζονται στην κορυφή του Αγίου Νικολάου ή Διακόφτι (υψ. 450 μ.), πάνω στο Κλιόσι. Το κάστρο χτίστηκε πάνω στο τείχος της αρχαίας Ακρόπολης των Στύρων. Στις αρχές του 1300 καταλαμβάνεται από τους Καταλανούς, οι οποίοι το 1373 πωλούν το οχυρό στους Ενετούς. Η χρήση του συνεχίζεται και μετά την κατάληψη της Εύβοιας το 1470 από τους Οθωμανούς.
Την περίοδο της Φραγκοκρατίας γίνεται και η πρώτη εγκατάσταση αλβανόφωνων πληθυσμών στην Εύβοια ύστερα από απόφαση της Βενετικής Γερουσίας (20 Απριλίου 1402) με σκοπό να χρησιμοποιηθούν στην άμυνα του νησιού. Ένα δεύτερο μεταναστευτικό κύμα αλβανόφωνων φτάνει στην Εύβοια γύρω στο 1425. Οι αλβανόφωνοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, που εκτείνεται από τη βόρεια πλευρά της Όχης έως το Αυλωνάρι και το Αλιβέρι. Αυτοί οι πληθυσμοί συγχωνεύτηκαν και αφομοιώθηκαν από τους προϋπάρχοντες ελληνικούς. Η μνήμη αυτού του γεγονότος μένει σήμερα σαν γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής των Στύρων, που έχει σαν βάση τα αρβανίτικα, καθώς και στα τοπωνύμια της περιοχής.
Οι Στουραϊτες συμμετέχουν ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Οθωμανών. Στις 12 Ιανουαρίου του 1822 στο λόφο του Κοκκινόμυλου, βορειοδυτικά των Στύρων, γράφτηκε μία από τις δραματικότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ο Ηλίας Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ταμπουρώθηκε μέσα σε έναν ανεμόμυλο, που τα χαλάσματά του υπάρχουν ακόμη στην περιοχή, με λιγοστά παλικάρια πολιορκήθηκαν από τις ορδές των Οθωμανών του Ομέρ Μπέη της Καρύστου και εκεί βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Ένα μνημείο ανεγέρθηκε για να θυμίζει τον τόπο της θυσίας του Μανιάτη οπλαρχηγού και των συναγωνιστών του μέσα στο οποίο βρίσκονται τα οστά του Μαυρομιχάλη.
Λίγους μήνες μετά από τη μάχη στον Κοκκινόμυλο τον Ιούνιο του 1822, ο Νικόλαος Κριεζώτης διορίζεται πεντακοσίαρχος των ελληνικών επαναστατικών δυνάμεων στην Εύβοια. Στις 20 Μαρτίου του 1823 οχυρώνει την πλαγιά στο Διακόφτι, κάτω από το κάστρο των Αρμένων με σκοπό να χρησιμοποιήσει το χώρο σαν βάση των πολεμικών επιχειρήσεων για την πολιορκία της Καρύστου.
Στις 23 Μαρτίου του 1823 οι οθωμανικές δυνάμεις προσπάθησαν να καταλάβουν το χώρο και να διαλύσουν τους επαναστάτες. Μετά από εξάωρη μάχη οι δυνάμεις του Ομέρ Μπέη της Καρύστου απωθήθηκαν από τους Έλληνες αγωνιστές. Η μάχη στο Διακόφτι επηρέασε σημαντικά την πορεία της επανάστασης στην Εύβοια, τονώνοντας το ηθικό των αγωνιστών, γιατί ήταν η πρώτη φορά που ο τρομερός Μπέης της Καρύστου ηττήθηκε σε μάχη από τα επαναστατικά στρατεύματα.
Αξιοθέατα
Τά λείψανα του κάστρου των Αρμένων, που βρίσκονται στο λόφο του Αγ. Νικόλαου. Βρίσκονται στην κορυφή, σαν κορωνίδα πανω απο τα Στύρα. Η διαδρομή γίνεται μεχρι ενος σημείου με το αυτοκίνητο και μετά με τα πόδια.
Τα Δρακόσπιτα. Η λαϊκή φαντασία τα βάφτισε "δρακόσπιτα" επειδή, καθώς έχουν πολύ μεγάλο μέγεθος, θα μπορούσαν να κατοικούνται από δράκους και όχι από ανθρώπους! Οι πιθανότερες εκδοχές θέλουν τους Δρύοπες, μυθικούς κατοίκους της Καρυστίας, τους Κάρες, ανατολικό ορεινό λαό που έχει κατασκευάσει παρόμοια οικοδομήματα στην Αλικαρνασσό, ή τους Λέλεγες, που από το 1200 π.Χ. αποίκισαν την περιοχή, ως πιθανότερους υπεύθυνους νια την οικοδόμηση των δρακόσπιτων. Ακόμη, ορισμένα ευρήματα στο εσωτερικό των αρχιτεκτονημάτων μάς κάνουν να υποθέτουμε ότι χρησιμοποιούνταν ως λατρευτικοί τόποι, ενώ το 1959, κατά τη διάρκεια ανασκαφών του Νικόλαου Μουτσόπουλου, καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής Θεσσαλονίκης, βρέθηκαν αγγεία της αρχαϊκής περιόδου (7ος π.Χ. αι. και αργότερα). Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι τα δρακόσπιτα αποτελούν κατασκευές των αρχαιότερων κατοίκων της Εύβοιας, οι οποίοι οικοδομούσαν με την κυκλώπεια τεχνική.
